Ból porodowy spowodowany jest skurczami macicy i rozwieraniem szyjki macicy. Przewodzony zaś za pośrednictwem współczulnych nerwów trzewnych wnikających do rdzenia kręgowego. Jakie znieczulenie wybrać podczas porodu, czym one tak właściwie się różnią? Mam nadzieje, że chociaż częściowo rozwieje Twoje wątpliwości.

Ból podczas porodu — jakie są jego rodzaje i źródła?

W I okresie porodu dominuje ból somatyczny, który jest efektem rozwierania szyjki macicy i jej dolnych segmentów oraz rozciągania macicy podczas skurczu. Jego intensywność zależy od siły skurczu i powstającego ciśnienia. Dominuje podbrzusze — od pępka do pachwiny i bocznie od grzebienia kości biodrowej aż do okolicy krzyżowej.

Natomiast w drugim okresie porodu dominuje ból trzewny. Wywoływany jest on przez ciągły skurcz macicy, rozciąganie tkanek oraz ucisk na korzenie splotu lędźwiowo-krzyżowego przez dziecko. W przypadku znieczulenia czas trwania porodu może się wydłużyć. Kwalifikacji do znieczulenia dokonuje specjalista anestezjolog w porozumieniu z prowadzącym poród specjalistą. Uwzględnia ona zaawansowanie porodu, stan ogólny rodzącej i choroby współistniejące oraz skalę ASA (ryzyko powikłań anestezjologicznych).

Metodą z wyboru jest znieczulenie zewnątrzoponowe (ZZO). Przy stosowanych obecnie środkach anestetycznych w ZZO jedynie niewielka ilość leku przenika przez barierę łożyskową. Jednocześnie zapewniają mamie efektywne uśmierzenie bólu przy zachowaniu niewielkiego stopnia poczucia zdrętwienia odpowiedniej partii ciała, a we właściwym momencie zachowanie zdolności parcia.

Znieczulenie zewnątrzoponowe podczas porodu

Charakterystyka tego rodzaju znieczulenia

• technika złożona, trudniej zyskać pewność co do prawidłowego umieszczenia igły w przestrzeni zewnątrzoponowej;
• podawana jest większa ilość leku, przy zachowaniu bezpiecznych wartości; kontrola oraz opanowanie bólu rodzącej, możliwość wydłużenia działania znieczulenia;
• rodząca zachowuje świadomość; ma możliwość zachowania czynności ruchowych potrzebnych do parcia;
• spadek ciśnienia tętniczego krwi nie występuje powszechnie, dzięki temu nieliczne są przypadki powstawania nudności oraz wymiotów;
• powolny początek działania; dopiero po 15-20 min po nakłuciu;
• możliwość opanowania bólu całkowicie, zmniejszenie stopnia bólu 75-100%;
• blokada beta-endorfin (odpowiadających częściowo za fizyczność);
• stosowane najczęściej przy porodzie naturalnym (SN);

Wady znieczulenia zewnątrzoponowego przy porodzie

• jest to technika bardziej skomplikowana. Niekiedy może się zdarzyć, że cewnik zostanie przypadkiem wprowadzony do żyły, w takiej sytuacji należy go usunąć i wprowadzić nowy;
• uśmierzenie bólu następuje wolniej niż w przypadku ciągłej analgezji rdzeniowej (około 15 minut), co może być postrzegane jako wada przez rodzące, oczekujące natychmiastowego złagodzenia dolegliwości bólowych;
• jeśli dojdzie do przypadkowego przebicia opony twardej, istnieje większe prawdopodobieństwo pojawiania się u ciężarnej popunkcyjnego bólu głowy. Można wtedy przez powstały w ten sposób otwór wprowadzić cewnik i kontynuować procedurę jako technikę ciągłej analgezji rdzeniowej.

Znieczulenie podpajęczynówkowe przy porodzie

Charakterystyka tego rodzaju znieczulenia

• podawana jest minimalna dawka leku, dostaje się on w mniejszej ilości zarówno do organizmu mamy, jak i dziecka;
• mama zachowuje świadomość; ale nie odczuwa dotyku temperatury, bólu, blokada możliwości poruszania się, napięcia mięśniowego ( nie może przeć). Nakłucie następuje między ¾; bądź 4/5  kręgiem lędźwiowym;
• mniej inwazyjne, niż znieczulenie ogólne;
• często przeprowadzane przy zabiegu cesarskiego cięcia;
• powszechnie występuje spadek wartości ciśnienia tętniczego krwi, co skutkuje pojawieniem się nudności i wymiotów; istnieje potrzeba natychmiastowego włączenia postępowania leczniczego zwalczającego te dolegliwości;
• szybki początek działania;
• natychmiastowy zanik reakcji czuciowych i ruchowych, co wywołuje poczucie dyskomfortu;
• działa 2,5-3 h bez możliwości wydłużenia, po 3h od zabiegu podanie dożylnych leków przeciwbólowych.

Wady znieczulenia podpajęczynówkowego przy porodzie

• przy przedłużonym stosowaniu kończyny dolne mogą być bardzo odrętwiałe, nawet jeżeli zastosowano niewielką ilość środka anestetycznego;
• jeżeli zastosowano dużą ilość leku anestetycznego, dochodzi do szybkiego spadku ciśnienia tętniczego krwi, a to z kolei może powodować powstawanie nudności i wymiotów. By im zapobiec, anestezjolog podejmuje działania interwencyjne wobec obniżania się ciśnienia.

Chcesz wiedzieć więcej na temat ciąży i porodu? – Sprawdź wpis dotyczący zwiastunów ciąży oraz tego, jak wyliczyć datę porodu.

Położna

Emilia Jaśniewska